Projekt czytelniczy „Kalendarz Odkrywczego Czytelnika” jako narzędzie wspierające rozwój dzieci. Przykłady praktycznych działań.

Współczesne przedszkola pełnią niezwykle istotną rolę w życiu dzieci, stanowiąc pierwszy etap edukacyjny i miejsce, w którym maluchy kształtują podstawowe umiejętności społeczne, emocjonalne oraz intelektualne. Również biblioteki pedagogiczne stają się coraz bardziej ważnym elementem procesu edukacji, wspierając rozwój dzieci poprzez odpowiednio dobraną literaturę oraz różnorodne zajęcia. W artykule przedstawiam przykład przeprowadzonego w przedszkolu kreatywnego projektu czytelniczego, który sprzyja wszechstronnemu rozwojowi dziecka, z uwzględnieniem roli bibliotek i bibliotekarzy w tym procesie. Projekt Kalendarz Odkrywczego Czytelnika to cykl spotkań literackich w połączeniu z obchodami świąt nietypowych. Raz w miesiącu, od września do czerwca, odwiedzałyśmy grupy przedszkolne i wspólnie świętowaliśmy wybrane przez nas święta. Zajęcia stanowią połącznie zajęć literackich, plastycznych, przyrodniczych, muzycznych i ruchowych.

Zajęcia literackie – wprowadzenie do świata książek

Jednym z głównych celów zajęć w przedszkolu jest rozwijanie wyobraźni oraz umiejętności językowych dzieci. W tym zakresie nieocenioną rolę odgrywają zajęcia literackie, w ramach których dzieci mają okazję poznać świat książek, literatury dziecięcej oraz podstawowe zasady czytania i rozumienia tekstów. Zajęcia te również wspierają rozwój mowy, kreatywności oraz rozumienia tekstu. Nasz projekt ma również wspierać nauczycieli przedszkola w podejmowaniu działań rozwijających nawyki czytelnicze i kształtowanie kompetencji czytelniczych u swoich uczniów. Większość spotkań zorganizowanych w ramach projektu rozpoczyna się wysłuchaniem przez dzieci tekstu literackiego.  Przeważnie są to całe książki, jak np. Zapominalska kotka Mog (tekst i ilustracje Judith Kerr) – Dzień Czarnego Kota, ale zdarzają się również fragmenty publikacji, jak np.  Jesteś kimś wyjątkowym : relaksacje dla dzieci autorstwa Martyny Brody – Dzień Żaby. Zawsze jednak tekst mocno nawiązuje do tematu zajęć.

Zajęcia plastyczne – rozwój motoryki i wyrażanie emocji

Zajęcia plastyczne są kolejnym ważnym elementem przedszkolnego programu edukacyjnego. Poprzez twórczość dzieci rozwijają zdolności manualne, wyobraźnię oraz umiejętność wyrażania swoich emocji i myśli w sposób wizualny. W ramach tych zajęć przedszkolaki uczą się pracy w grupie, dzielenia się swoimi pomysłami oraz korzystania z różnych materiałów. Podczas zajęć z okazji Światowego Dnia Origami dzieci wykonują z kolorowych kartek papieru liski. Muszą się trzymać ściśle instrukcji nauczyciela, aby nie pominąć żadnego elementu. Oczywiście nauczyciel pomaga w trudniejszych momentach, aby wszystkie dzieci prawidłowo wykonały zadanie.

Zajęcia ruchowe – aktywność fizyczna i współpraca w grupie

Równie ważnym elementem zajęć w przedszkolu jest aktywność fizyczna. Wspólna zabawa, tańce, gry zespołowe czy zabawy w ruchu uczą dzieci współpracy, komunikacji oraz dbania o własne zdrowie. Dzięki różnorodnym formom aktywności fizycznej, dzieci uczą się samodyscypliny, a także radzenia sobie z emocjami takimi jak złość, radość czy frustracja. Spotkanie z okazji Dnia Żaby połączone zostało z ćwiczeniami jogi. Nauczyciel prowadzi dzieci przez serię prostych pozycji jogi, nawiązujących do ruchów i postaw żaby oraz innych mieszkańców okolic jeziora. W trakcie zajęć nauczyciel opowiada dzieciom historię „Żabki Zen”. Dzięki niej dzieci uczą się spokoju, koncentracji i równowagi.

Zajęcia przyrodnicze – odkrywanie świata natury

Zajęcia przyrodnicze stanowią wspaniałą okazję do przybliżenia dzieciom tajemnic natury i świata zwierząt. W przedszkolu mogą być one realizowane poprzez obserwacje przyrody, hodowlę roślin czy rozmowy o zwierzętach. Przedszkolaki uczą się odpowiedzialności, dbania o rośliny i zwierzęta oraz szacunku do otaczającego nas świata. My zaproponowaliśmy połączenie zajęć przyrodniczych z grą terenową. Dzień pszczoły obchodzony jest na całym świecie 20 maja. Jest do doskonały miesiąc do przeprowadzenia gry terenowej na świeżym powietrzu. Podczas zajęć „Pracowite pszczółki” zabieramy dzieci w podróż przez różne stacje kwiatowe – stanowiska, na których muszą wykonywać zadania związane z pszczołami i przyrodą. Zadania te są przeznaczone do nauki przez zabawę i zawierają elementy takie jak rozpoznawanie roślin, rozwiązywanie prostych zagadek przyrodniczych, wykonywanie zadań zręcznościowych i twórczych.

Zajęcia z zakresu edukacji matematycznej i logicznej

Ważnym aspektem wychowania przedszkolnego jest także wczesna edukacja matematyczna. Poprzez zabawy z liczbami, kształtami i wzorami, dzieci rozwijają zdolności logicznego myślenia, zdolności analityczne oraz umiejętność rozwiązywania problemów. Podczas Dnia składanki i łamigłówki dzieci uczestniczą w zabawach, podczas których muszą rozpoznać kształty, dopasować je do odpowiednich miejsc lub ułożyć z nich proste figury. Na zajęciach wykorzystywana jest również mata do kodowania. Poprzez umieszczanie elementów na macie dzieci rozwijają umiejętność logicznego myślenia i planowania działań. Zabawy takie rozwijają nie tylko umiejętności matematyczne, ale także koordynację ruchową.

Zajęcia muzyczne – rozwój słuchu i wrażliwości artystycznej

Muzyka odgrywa ważną rolę w rozwoju dzieci. Poprzez śpiew, grę na prostych instrumentach oraz zabawy rytmiczne, dzieci uczą się wyrażania emocji, poprawiają zdolności słuchowe oraz rozwijają wrażliwość artystyczną. Zajęcia muzyczne w przedszkolu to również doskonała okazja do kształtowania poczucia rytmu, a także współpracy w grupie. Obchody Międzynarodowego Dnia Mówienia jak Pirat  stanowią bazę tematyczną zajęć z elementami muzyki i tańca. Dzieci biorą m.in. udział w zabawie do piosenki „Wyprawa piratów”, podczas której uczą się prostych słów piosenki oraz układu tanecznego. Poznają także zwroty charakterystyczne dla komunikacji żeglarzy: ster prawa na burt, ster lewa na burt, do abordażu.

Podsumowanie

Kalendarz odkrywczego czytelnika to wszechstronny projekt czytelniczo-edukacyjny, który ma na celu nie tylko rozwijać nawyki czytelnicze, ale także wspierać rozwój społeczny i emocjonalny dzieci. W artykule zostały przedstawione tylko wybrane zajęcia, natomiast całość stanowi dziesięć spotkań, które łączą w sobie literaturę ze wspólną zabawą, naukę poprzez doświadczenia, muzykę czy aktywność fizyczną. Projekt został bardzo dobrze odebrany przez dzieci oraz nauczycielki, które brały w nim udział. Kolejna jego edycja ma swoją kontynuację w obecnym roku szkolnym, w nieco odmienionej formule.